Laatste update:
17 februari 2025
Vitamine B1 wordt ook wel thiamine genoemd en is een wateroplosbare vitamine. Dit betekent dat deze vitamine te vinden is in het vocht van voeding
Vitamine B1 is vooral belangrijk voor een goede energievoorziening van het lichaam en een goede werking van het zenuwstelsel en de hartspier. Wat doet vitamine B1 nog meer? Dat lees je hier.
Het artikel in het kort:
- Introductie: Wat is vitamine B1?
- De functies: Waar is het goed voor?
- Voedingsbronnen: Waar zit het in?
- Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid: Hoeveel heb ik nodig?
- Gevolgen van een tekort: Vitamine B1 tekort symptomen.
Wat is vitamine B1?
Vitamine B1 wordt ook wel thiamine genoemd. Het is belangrijk voor de energievoorziening van ons lichaam. Vitamine B1 is de eerste vitamine van de B-vitamines die werd ontdekt, dus vandaar de nummer 1.
Net als de andere B-vitamines is vitamine B1 oplosbaar in water. Vitamine B1 zit in kleine hoeveelheden in veel verschillende voeding, van graanproducten tot melkproducten. Hierdoor komt een tekort niet vaak voor.
Wat zijn de voordelen van vitamine B1?
Vitamine B1 heeft veel verschillende functies in het lichaam:
- Het is nodig voor de energievoorziening van ons lichaam.
- Vitamine B1 zet koolhydraten om in energie.
- Draagt bij aan hersenfuncties.
- Draagt bij aan de geestelijke veerkracht.
- Het is nodig voor een goede werking van het hart en het zenuwstelsel.
- Heeft een gunstige invloed op het hart
- Is goed voor de gemoedstoestand, leerprestatie, geheugen en het concentratievermogen.
- Het is betrokken bij de stroom van elektrolyten (zoals calcium en magnesium) in en uit spier- en zenuwcellen.
In het kort: Vitamine B1 heeft verschillende functies in het lichaam, zoals het ondersteunen van psychologische functies, het zenuwstelsel en het omzetten van koolhydraten in energie.
Waar zit vitamine B1 in?
Vitamine B1 zit in veel verschillende voedingsmiddelen:
- Brood
- Graanproducten
- Groente
- Aardappelen
- Vlees en vleeswaren
- Melk en melkproducten
Hieronder vind je een aantal voedingsmiddelen met veel vitamine B1.
| Voedingsmiddel | mcg per 100 gram |
|---|---|
| Zonnebloempitten | 1,8 |
| Soja | 1 |
| Hennepzaad | 1 |
| Sesamzaad | 1 |
| Pecannoot | 0,9 |
| Cacao | 0,9 |
| Pinda | 0,9 |
| Pijnboompitten | 0,7 |
| Paranoot | 0,7 |
Hoeveel vitamine B1 heb ik nodig?
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) B1 verschilt per persoon. Hieronder lees je de ADH van verschillende groepen mensen.
| Categorie/leeftijd | ADH (mcg) |
|---|---|
| 0-1 jaar | 0,2 |
| 1-3 jaar | 0,3 |
| 4-8 jaar | 0,5 |
| 14-17 jaar | 1,1 |
| 18 jaar en ouder | 1 |
| Zwangere vrouwen | 1 |
| Vrouwen die borstvoeding geven | 1,7 |
Symptomen van een vitamine B1 tekort
Een tekort aan vitamine B1 kan leiden tot afwijkingen van het zenuwstelsel en psychische afwijkingen. Symptomen kunnen al na drie weken ontstaan. Onder meer de volgende symptomen kunnen ontstaan [1]:
- Verminderde eetlust
Onderzoekers vermoeden dat vitamine B1 een rol speelt bij het reguleren van honger- en verzadigingssignalen in de hersenen. Een tekort aan vitamine B1 zou dit proces verstoren [2]. - psychische afwijkingen Concentratieproblemen, depressie, slapeloosheid, prikkelbaarheid, geheugenverlies op korte termijn.
- Gevoelloosheid in de benen
- Gewichtsverlies
- Spierzwakte
- Hartklachten
Beriberi
Bij beriberi ervaar je klachten aan de ademhaling, oogbewegingen, alertheid en hartfunctie. Het wordt veroorzaakt doordat het lichaam niet in staat is om voedsel om te zetten in energie.
Er zijn twee varianten: droge beriberi (met symptomen rondom het zenuwstelsel) en natte beriberi (met symptomen rondom de hart- en bloedvaten.)
Korsakoff syndroom
Voordat iemand Korsakoff syndroom krijgt, leidt diegene eerst aan de ziekte van Wernicke. Deze ziekte tast het zenuwstelsel aan, zorgt voor gezichtsstoornissen en een gebrek aan spiercoördinatie. Als deze ziekte niet wordt behandeld, leidt dit tot het Korsakoff syndroom.
De klachten hiervan lijken erg veel op de klachten van dementie, maar het is officieel geen dementie. Deze twee aandoeningen worden ook wel het syndroom van Wernicke-Korsakoff genoemd.
Risicogroepen voor een tekort
Een tekort aan vitamine B1 komt niet vaak voor. Het komt wel vaker voor bij mensen met bepaalde medische aandoeningen. De aandoeningen of de behandeling hiervan hebben namelijk invloed op de hoeveelheid vitamine B1 in het lichaam of de opname ervan.
- Anorexia
- Ziekte van Crohn (darmaandoening)
- Ernstig nierfunctieverlies
- HIV en AIDS
- Bij lisdiuretica Lisdiuretica zijn sterk werkende plasmiddelen, zoals digoxine en fenytoïne
- Diabetes type I en type II [3]
- Ondervoeding en refeeding syndroom Aandoening die optreedt bij mensen met ernstige ondervoeding die plotseling weer gaan eten of kunstvoeding krijgen
- Grote operaties
- Brandwonden
- Hartfalen
Ook zijn er bepaalde voedingsmiddelen en voedingsgewoonten die de opname van vitamine B1 kunnen verlagen [4], namelijk:
- Veel koffie of thee drinken (ook cafeïnevrij).
- Kauwen op betelnoten en theebladeren.
- Regelmatig rauwe vis en schaaldieren eten.
Ook oudere mensen hebben een verhoogde kans op een vitamine B1 tekort, als ze een verlaagde eetlust hebben. Door minder te eten krijgen ze immers ook minder vitamine B1 binnen.
Tenslotte kan een dieet dat voornamelijk bestaat uit witte bloem, witte suiker en andere sterk bewerkte koolhydraten een tekort aan vitamine B1 veroorzaken.
In het kort: Een tekort aan vitamine B1 kan tot verschillende fysieke en mentale klachten leiden. Alcoholisten, drugsverslaafden en mensen met maag- en darmaandoeningen hebben een verhoogde kans op een tekort aan vitamine B1.
Is te veel vitamine B1 gevaarlijk?
In principe is het niet gevaarlijk. De darmen nemen maar een kleine hoeveelheid op van een grote hoeveelheid vitamine B1. Het te veel plas je uit. In onderzoeken zijn geen negatieve gezondheidseffecten gevonden voor het binnenkrijgen van te veel vitamine B1.
Daarom is er ook geen aanvaardbare bovengrens. Dit is de hoogste inname waarbij onderzoekers geen schadelijke gezondheidsgevolgen verwachten.
Vitamine B1 supplementen
Soms adviseert een arts een B1-supplement of een multivitamine, omdat een goede multivitamine meestal een compleet B-complex bevat dat kan helpen bij een vitamine B1-tekort.
Het wordt bijvoorbeeld gebruikt als behandeling van beriberi, bepaalde zenuwziekten en het syndroom van Wernicke-Korsakoff (WKS).
Mensen die langdurig een ketogeen of koolhydraatarm dieet volgen, hebben ook een hoger risico op diverse vitamines, waaronder vitamine B1. Sommige mensen gebruiken daarom ter preventie een supplement.
Bij de keuze voor een vitamine B1 supplement is het belangrijk om naar de vorm, samenstelling en ingrediënten te kijken. Deze factoren kunnen namelijk veel invloed hebben op de effectiviteit van het supplement.
Vitamine B1 supplementen hebben een andere benaming, namelijk thiamine-chloride-hydrochloride of thiamine-mononitraat.
In het kort: Bij de keuze voor vitamine B1 supplementen zijn er verschillende factoren waar je op moet letten, zoals de aanvullende ingrediënten, een vitamine B1 supplement of vitamine B complex supplement.
Alles kort samengevat
Vitamine B1 is een essentiële voedingsstof, wat betekent dat je lichaam het zelf niet aanmaakt. Het zit in veel verschillende voedingsmiddelen, van brood tot melkproducten.
Het heeft vele verschillende functies in het lichaam, zoals het omzetten van koolhydraten naar energie, het ondersteunen van spiersamentrekkingen en het ondersteunen van signalen vanuit de hersenen. Hierdoor kan een tekort leiden tot veel verschillende gezondheidsklachten.
Een teveel aan vitamine B1 plas je weer uit, waardoor je geen opslag voor lange termijn in je hebt lichaam. Hierdoor moet je regelmatig vitamine B1 binnenkrijgen.
