Laatste update:
6 november 2024
In de winter lijkt het wel alsof iedereen om je heen ziek is. Verkoudheden en griep zijn overal, en je vraagt je misschien af: “Waarom gebeurt dit eigenlijk?”. De winter kan hard zijn voor je immuunsysteem, en het is essentieel om te begrijpen wat er aan de hand is.
Laten we kijken naar de oorzaken van die verminderde weerstand. Hoe komt het dat je vaker ziek wordt in deze maanden, en wat kun je doen om jezelf te beschermen?
Het artikel in het kort:
- Ziekte cijfers in Nederland: de helft van de Nederlanders heeft winterse griepachtige klachten.
- Bewezen oorzaken: 4 redenen waarom je weerstand afneemt.
- Wat je zelf kunt doen: 4 manieren om je weerstand te ondersteunen.
Meer ziekte in de winter
In de winterperiode neemt het aantal gevallen van griep en verkoudheid in Nederland aanzienlijk toe.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) schat dat in het luchtwegseizoen 2023/2024 ongeveer 391 van elke 10.000 mensen griepachtige klachten hadden. [1]. Dit is vooral zorgwekkend, want de hoogste incidentie wordt gevonden bij de jongste leeftijdsgroep (0-4 jaar), die extra kwetsbaar is.
Daarnaast blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een duidelijk seizoenspatroon in het voorkomen van infectieziekten. In de winter heeft ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder te maken met griepachtige klachten. In de zomer is dat nog geen derde.
Dit benadrukt hoe de wintermaanden de kans op ziekten, zoals griep en verkoudheid, aanzienlijk verhogen.
4 redenen van een lage weerstand in de winter
In de winter wordt je immuunsysteem flink op de proef gesteld. De koude maanden brengen niet alleen frisse lucht, maar ook een verhoogde kans op verkoudheden en griep. Wat zijn nu precies de redenen dat je weerstand in deze periode vaak afneemt?
1. Lager vitamine D-niveau
In de wintermaanden is de zon in Nederland niet sterk genoeg om voldoende vitamine D aan te maken. Vitamine D speelt een cruciale rol in het functioneren van je immuunsysteem.
Een tekort aan vitamine D kan leiden tot een verhoogd risico op infecties. Uit onderzoek blijkt dat bijna 92% van de Nederlanders in de winter te weinig vitamine D binnenkrijgt [2].
| Vitamine D-waarde | Status | Advies en mogelijke risico’s |
|---|---|---|
| < 25 nmol/l | Ernstig tekort | Ernstig vitamine D tekort wordt geassocieerd met rachitis Een botaandoening bij kinderen door een tekort aan vitamine D, calcium of fosfaat, wat leidt tot zachte en verzwakte botten.en osteomalacie Een aandoening bij volwassenen waarbij de botten zacht en buigzaam worden door een tekort aan vitamine D.
|
| 25-50 nmol/l | Tekort | Verhoogd risico op spierzwakte en botgerelateerde klachten. |
| 50 nmol/l | Minimum | Nodig voor spierkracht en botgezondheid, normalisatie van PTH-spiegels De hoeveelheid parathyreoïd hormoon (PTH) in het bloed, wat helpt om het calciumgehalte in het lichaam te reguleren.
|
| 75-80 nmol/l | Preventie | Aanbevolen als preventief niveau tegen bovensteluchtweginfecties en auto-immuunziekten. |
| > 250 nmol/l | Bovengrens | Veiligheidsadvies om hypercalciëmie te voorkomen bij langdurig gebruik van hoge doses vitamine D |
2. Koudere temperaturen
De wintermaanden zijn niet alleen koud, maar ze brengen ook een verhoogd risico met zich mee voor infecties. Wanneer de temperaturen dalen, verstoort dat de bloedcirculatie naar de slijmvliezen in je luchtwegen. Dit vermindert de effectiviteit van je immuunsysteem en maakt je vatbaarder voor verkoudheden en griep.
Volgens onderzoek is de temperatuur in de neus van cruciaal belang voor de immuunreactie. Wanneer de temperatuur daalt, kan het lichaam virussen minder goed bestrijden [4]. Dit verklaart waarom we in de winter vaker ziek worden.
Het is geen verrassing dat je je om je gezondheid zorgen maakt als je ziet dat ongeveer 50% van de Nederlanders tijdens deze periode te maken heeft met griep, keelontsteking of andere infecties.
3. Binnenlucht en infectieoverdracht
In de winter brengen we veel tijd binnenshuis door, wat een grote impact heeft op onze gezondheid. De verwarming zorgt ervoor dat de luchtvochtigheid in huis vaak daalt, waardoor de lucht droger wordt. Dit heeft enkele belangrijke gevolgen voor je immuunsysteem:
-
Uitdroging van slijmvliezen:
Droge lucht kan de slijmvliezen in je luchtwegen uitdrogen. Dit vermindert hun vermogen om virussen en bacteriën effectief af te weren, waardoor de kans op infecties toeneemt. -
Verhoogde virusoverdracht:
Onderzoek toont aan dat virussen, zoals het griepvirus en het coronavirus, zich gemakkelijker verspreiden in droge omstandigheden. De drogere lucht in verwarmde ruimtes zorgt ervoor dat virusdeeltjes langer in de lucht blijven hangen. Dit betekent dat je in een gesloten ruimte sneller besmet kunt raken. -
Effect op immuunrespons:
Een onderzoek uit 2023 bevestigt dat een lage luchtvochtigheid de effectiviteit van het immuunsysteem kan verminderen, waardoor je lichaam kwetsbaarder wordt voor infecties [5]. -
Blootstelling aan andere ziekteverwekkers:
Het blijven hangen van virussen in de lucht betekent ook dat je een grotere kans hebt om in contact te komen met andere ziekteverwekkers, vooral in drukke ruimtes zoals scholen en kantooromgevingen.
4. Droge lucht
In de winter is de luchtvochtigheid binnenshuis vaak laag, wat schadelijk kan zijn voor je gezondheid. Wanneer de luchtvochtigheid onder de 40% daalt, kunnen je slijmvliezen uitdrogen, waardoor je immuunsysteem minder effectief is in het afweren van virussen en bacteriën.
Dit verhoogt de kans op infecties. Een studie uit 2022 toont aan dat een lage luchtvochtigheid de virale infectie in de luchtwegen kan verergeren [6]. Het is dus belangrijk om de luchtvochtigheid in je huis op peil te houden om je immuunsysteem optimaal te ondersteunen en de kans op winterse ziektes te verkleinen.
In het kort: In de winter neemt de kans op griep en verkoudheid flink toe. De kou, minder daglicht en droge lucht belasten je immuunsysteem, waardoor je vatbaarder wordt voor infecties.
4 voedingstoffen die je weerstand ondersteunen
Als de temperaturen dalen en de dagen korter worden, is het tijd om je gezondheid een boost te geven. Er zijn verschillende manieren waarop je jouw immuunsysteem kunt ondersteunen in de wintermaanden. Van voeding tot supplementen, elke stap telt.
1. Zorg voor voldoende vitamine D
Natuurlijk zonlicht is de beste bron van vitamine D, maar in deze periode is dat vaak niet voldoende. Daarnaast bevatten veel voedingsmiddelen zoals vette vis en eieren slechts een beperkte hoeveelheid vitamine D. Hierdoor kunnen veel mensen in de winter een tekort oplopen.
Specifieke doelgroepen, zoals mensen met een donkere huid, hebben vaak meer zonlicht nodig om voldoende vitamine D aan te maken. Ook ouderen en zwangere vrouwen lopen sneller een tekort op.
Let op!
Als je niet genoeg vitamine D uit de zon of voeding kunt halen, kan een supplement een goede oplossing zijn. Kies dan voor een product dat een gezonde olie als draagstof gebruikt, zoals olijfolie en dat geen schadelijke vulstoffen bevat.
2. Vergeet vitamine C niet
Vitamine C is belangrijk voor je immuunsysteem. Het helpt je lichaam om zich te verdedigen tegen ziektes en speelt een rol bij het herstel van weefsels. In de winter, wanneer griep en verkoudheid veel voorkomen, is het extra belangrijk om genoeg vitamine C binnen te krijgen.
Als je merkt dat je niet genoeg vitamine C binnenkrijgt, kan een supplement een slimme aanvulling zijn. Het helpt je om je weerstand op peil te houden en je beter te beschermen tegen winterse kwalen.
Let op!
Vermijd supplementen die gebruik maken van vitamine C in de vorm ascorbinezuur, die belastend zijn voor de maag. Kies een gebufferde (ontzuurde) vitamine C met toevoegingen als citrus bioflavonoïden die de opname versterken.
3. Zink versterkt je weerstand
Zink is een belangrijk mineraal voor je immuunsysteem. Het helpt je lichaam om infecties te bestrijden en ondersteunt de werking van immuuncellen. In de winter, wanneer je immuunsysteem extra aandacht nodig heeft, is het extra belangrijk om voldoende zink binnen te krijgen.
Als je merkt dat je niet genoeg zink binnenkrijgt, kan een supplement een goede optie zijn.
Let op!
Kies voor een zink supplement met biologische verbindingen, zoals zinkmethionine of zinkbisglycinaat. Dit zorgt voor een betere opname. Een veilige en toch effectieve dosering is ongeveer 15 mg per tablet.
4. Let op je vitamine B12 inname
Krijg jij genoeg vitamine B12 binnen? Je vindt het vooral in dierlijke producten zoals vlees, vis, eieren en zuivel. Het wordt ook soms toegevoegd aan plantaardige eiwitproducten.
Maar als je vegetariër of veganist bent, of weinig dierlijke producten eet, kan het een uitdaging zijn om aan je dagelijkse behoefte te voldoen. Een tekort kan leiden tot vermoeidheid, zwakte en een verminderde weerstand. Dat wil je natuurlijk voorkomen!
Let op!
Overweeg je een supplement? Kies dan voor een goed opneembare vorm zoals methylcobalamine. Deze zijn effectiever en helpen je lichaam beter. Vermijd capsules en kies voor zuigtabletten, deze worden namelijk veel beter opgenomen via het slijmvlies in de mond [7].
In het kort: Vitamine D, C, zink en B12 spelen een belangrijke rol bij het versterken van je immuunsysteem in de winter. Krijg je niet genoeg binnen via voeding? Overweeg dan een supplement in goed opneembare vorm.
Blijf gezond deze winter!
De winter brengt een verhoogde kans op verkoudheid en griep met zich mee. Hoe zorg jij ervoor dat je immuunsysteem sterk blijft? Door goed op je voeding te letten, kun je jezelf helpen gezond te blijven.
Zorg dat je voldoende vitamine D binnenkrijgt. In de winter is het vaak lastig om genoeg uit zonlicht en voeding te halen. Daarnaast is vitamine C belangrijk voor je weerstand. Probeer verschillende groenten en fruit te eten om deze vitamines binnen te krijgen.
Heb je vragen of wil je persoonlijk advies over hoe je je weerstand in de winter kunt ondersteunen, of over welke supplementen daarbij kunnen helpen? Neem contact met ons op, onze experts staan voor je klaar om te helpen.
