Laatste update:
Je hoort het steeds vaker: iemand is veel afgevallen dankzij een gastric bypass operatie. Wat is een gastric bypass eigenlijk en welke gevolgen heeft het? En waar moet je opletten nadat je een gastric bypass hebt ondergaan? Lees snel verder om alles te leren over deze operatie.
Het artikel in het kort:
- Introductie: Wat is een gastric bypass operatie?
- Werking: Hoe wordt een gastric bypass uitgevoerd?
- Vitamines na gastric bypass: Op welke vitamines moet je letten?
- Multivitamine na gastric bypass: Waarom is het nodig?
Wat is een gastric bypassoperatie?
Een gastric bypass is een maagverkleining waarbij ook een deel van het spijsverteringskanaal wordt omgeleid, zodat voedsel niet meer door de volledige maag en de twaalfvingerige darm gaat [1].
Jaarlijks ondergaan circa 12.000 mensen met (ernstig) overgewicht een maagverkleining. Dit heeft naast het verliezen van gewicht nog andere redenen, zoals bijvoorbeeld:
- Het verbeteren van de bloedsuikerspiegel
- Het verbeteren van de bloeddruk
- Het verbeteren van het cholesterol
- Het verbeteren of zelfs verhelpen van slaapproblemen door overgewicht
Naast de gastric bypass zijn er ook nog andere maagverkleinende operaties, zoals de sleeve gastrectomie (75-85% van de maag wordt weggehaald). Het verschil tussen deze twee maagverkleiningen is dat de maag bij een gastric bypass intact blijft, maar voedsel er niet meer doorheen gaat.
In het kort: Een gastric bypass is een maagverkleining om gewicht te verliezen en gezondheidsklachten te verminderen.
Hoe werkt een gastric bypass?
Bij een gastric bypass operatie wordt de maag kleiner gemaakt. Van het bovenste gedeelte wordt een kleine maag gemaakt, waaraan het bovenste deel van de dunne darm wordt vastgezet. Deze ‘nieuwe’ maag is ongeveer 5% van de oorspronkelijke grootte. Hierdoor kan je alleen kleine porties eten.
De rest van de maag blijft intact, maar er komt geen voedsel meer binnen. Hierdoor blijft de maag wel spijsverteringssappen aanmaken, die in de darm in het voedsel terechtkomt. Daarnaast is de aansluiting van maag op darm anders.
De pylorus, de sluitspier tussen maag en dunne darm die normaal voorkomt dat voedsel te snel de darm bereikt, wordt bij een bypass omzeild.
In het kort: Van de maag wordt een kleiner deel verbonden met de dunne darm, waardoor je minder kunt eten en sneller vol zit.
Nadelen van een gastric bypass
Er zijn verschillende veranderingen na een gastric bypass die nadelen kunnen hebben.
Het voedsel komt sneller in de dunne darm
Doordat de sluitspier wordt omzeild, komt het eten en drinken sneller én in grote hoeveelheden dan normaal in de dunne darm terechtkomen. Dit wordt ook wel dumping genoemd. Dit kan voor verschillende klachten zorgen, zoals:
- Diarree
- Hartkloppingen
- Zweten
- Neiging tot flauwvallen
- Beven of trillen
- Misselijkheid
- Buikpijn
- Darmkrampen
- Vermindering van honger
Vroege en late dumping
Dumping komt voor in twee vormen: vroege dumping en late dumping.
Vroege dumping ontstaat binnen 30 minuten na het eten. Dit komt doordat voeding veel vocht aantrekt in de darmen. Dit vocht komt uit de bloedbaan, niet uit de darm zelf [2]. Hierdoor daalt de bloeddruk en ontstaan klachten zoals een vol gevoel, diarree, buikkrampen, sufheid, duizeligheid, hartkloppingen en een zwak gevoel. Meestal worden de klachten na verloop van tijd minder, maar ze kunnen tot een paar uur aanhouden.
Late dumping ontstaat doordat de bloedsuikerspiegel snel stijgt na het eten van suikerrijk voedsel [3]. Het lichaam maakt dan snel en in grote hoeveelheid insuline aan. Dit leidt tot een te lage bloedsuikerspiegel (hypoglykemie) met klachten zoals beven, hoofdpijn, hartkloppingen, zweten en hongergevoel.
Aanmaak van maagsappen
Na een gastric bypass wordt er minder maagsap aangemaakt. Maagsap bevat pepsine en zoutzuur, die helpen bij het vrijkomen en opnemen van voedingsstoffen zoals [4]:
- Foliumzuur
- Vitamine B12
- Magnesium en zink
- IJzer en calcium (deze zijn sterk afhankelijk van een zure omgeving)
Ook wordt er minder intrinsieke factor aangemaakt, een stofje dat nodig is voor de opname van vitamine B12 via de darmwand.
Opname van voedingsstoffen
Door de nieuwe verbinding met de dunne darm wordt een deel van de spijsvertering overgeslagen. Hierdoor neemt het lichaam minder calorieën op, wat helpt bij afvallen.
Dit heeft ook een nadeel: er worden minder voedingsstoffen opgenomen. Daarnaast kunnen sommige mensen bepaalde voedingsstoffen minder goed opnemen, waardoor ze een intolerantie krijgen. Een voorbeeld hiervan is een lactose-intolerantie.
Dit ontstaat door de verminderde afbraakcapaciteit en de versnelde passage. Hierdoor kan lactose niet worden afgebroken en voor klachten zorgen [5].
In het kort: Na de operatie verandert de spijsvertering, waardoor klachten, dumping en verminderde opname van voedingsstoffen kunnen ontstaan.
Wat mag je eten na een gastric bypass?
In de eerste twee weken na een gastric bypass wordt meestal gestart met vloeibare en gepureerde voeding. De precieze opbouw verschilt per ziekenhuis, maar verloopt vaak in 3 tot 5 fasen naar vaste voeding. Na tien tot veertien dagen kan je weer beginnen met vaste voeding.
Er zijn verschillende algemene richtlijnen voor de keuze van voeding. Het advies is om voornamelijk ongezoete, vezelrijke en voeding met weinig vet te eten. Voeding met toegevoegde suikers en een hoog vetgehalte wordt afgeraden.
Daarnaast zijn er vijf richtlijnen over de manier van eten, zoals:
1. Eet zes keer per dag kleine eiwitrijke maaltijden
De maag is kleiner, waardoor er kleinere porties moeten worden gegeten. In de periode tijdens het afvallen na een gastric bypass is het ook belangrijk om voldoende eiwitten binnen te krijgen. Voldoende eiwitten helpen om spiermassa te behouden en bevorderen het herstel na de operatie.
2. Drink niet bij het eten
Na het eten van een maaltijd moet er 20 tot 30 minuten worden gewacht met drinken. Ook als het geen klachten geeft, wordt dit geadviseerd. Het heeft namelijk verschillende nadelen, zoals het verhogen van de kans op vroege en late dumping, een verhoogde kans op gewichtstoename en het zorgt ervoor dat je minder verzadigd voelt.
3. Neem de tijd voor eet- en drinkmomenten
Het duurt ongeveer 20 minuten voordat je voelt dat je vol zit. Om overeten te voorkomen is het daarom belangrijk rustig de tijd te nemen om te eten. Goed kauwen helpt hier ook bij. Eet ook zonder afleiding, zoals je telefoon, computer of tv.
4. Vermijd eten met veel suiker en vet
Het eten van voedsel met veel suiker en vet wordt afgeraden om de risico’s op vroege en late dumping te verkleinen. De voorkeur is voor suikerarme en voeding met lage vetten.
5. Drink geen alcohol
Alcohol wordt sneller en sterker opgenomen, waardoor je niet alleen sneller dronken wordt, maar ook de belasting op de lever verhoogt en het risico op leververvetting vergroot [6].
Bovendien bevat alcohol veel calorieën, vooral alcoholische mixdrankjes en cocktails.
In het kort: Er zijn verschillende richtlijnen qua eten na een gastric bypass, zoals zes kleine eiwitrijke maaltijden eten per dag, het vermijden van eten met veel suiker en vet en niet drinken bij het eten.
Welke vitamines na gastric bypass?
Door de omleiding van de maag naar de dunne darm worden er minder voedingsstoffen opgenomen. Hierdoor is er een hoger risico op tekorten aan essentiële vitamines en mineralen.
Vooral de zeven onderstaande vitamines en mineralen worden minder goed opgenomen [7].
1. Vitamine A
Vitamine A is belangrijk voor het gezichtsvermogen, het immuunsysteem en de gezondheid van de huid. Na een maagverkleining kan de opname van vetoplosbare vitamines, zoals vitamine A, verminderd zijn.
2. Vitamine B12
Vitamine B12 is belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen en het functioneren van het zenuwstelsel. Na een gastric bypass is de productie van de intrinsieke factor verminderd. Dit is nodig voor de opname van vitamine B12.
3. Thiamine (vitamine B1)
Thiamine (vitamine B1) is belangrijk voor de energieproductie en het zenuwstelsel. Door de snellere voedselpassage is er minder tijd voor de opname van thiamine in de dunne darm.
4. Foliumzuur (vitamine B11)
Foliumzuur is belangrijk voor de rode bloedcellen en celdeling. Doordat er minder maagzuur wordt aangemaakt wordt foliumzuur minder goed vrijgemaakt uit voeding. Bovendien wordt foliumzuur in het eerste deel van de dunne darm opgenomen, wat deels wordt overgeslagen.
5. Vitamine D
Vitamine D is belangrijk voor het immuunsysteem en de botgezondheid. Na een maagverkleining kan de opname van vetoplosbare vitamines verminderd zijn, waaronder vitamine D.
6. Calcium
Calcium is belangrijk voor sterke botten en de zenuwfunctie. Het wordt minder opgenomen doordat het voedsel de twaalfvingerige darm overslaat en er minder maagzuur wordt aangemaakt.
7. IJzer
IJzer is belangrijk voor de energieproductie en het zuurstoftransport. Dit wordt onder andere minder goed opgenomen doordat er minder maagzuur wordt aangemaakt.
In het kort: Na een gastric bypass is de kans groter op een tekort van vitamine A, B1, B11, B12 en D. Daarnaast kan er sneller een tekort zijn aan de mineralen calcium en ijzer.
Multivitamine na gastric bypass
Na de operatie kan je nog niet alles eten wat het lichaam nodig heeft. Maar ook de rest van het leven worden verschillende vitamines en mineralen minder goed opgenomen door het lichaam. Daarom is het noodzakelijk om iedere dag en de rest van het leven een multivitamine- en mineralensupplement te gebruiken.
Dit moet een supplement zijn met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) vitamines en mineralen. Er zijn speciale supplementen voor mensen na een gastric bypass. Een aantal vitamines en mineralen zitten in een grotere hoeveelheid dan 100%. Dit zijn de vitamines en mineralen waar een grotere kans is dat je een tekort op krijgt, bijvoorbeeld calcium, vitamine D en vitamine B12.
WLS Multivitamine Vital Nutrition
De WLS Multivitamine van Vital Nutrition bevat extra hoge doseringen van belangrijke vitamines zoals vitamine B12 en foliumzuur in vormen die direct actief zijn in het lichaam.
- Multi na gastric bypass (maagverkleining)
- 26 ingrediënten in één formule
- Actieve vorm foliumzuur van Quatrefolic®
- Extra hoge dosering van actief B12
Veel normale multivitaminen bevatten te weinig ijzer of niet goed opneembare vormen zoals ijzersulfaat, waardoor een supplement speciaal voor gastric bypass beter aansluit.
Door te kiezen voor een speciaal supplement is het een stuk makkelijker. Als je kiest voor een normale multivitamine, is het vaak nodig om sommige vitamines en mineralen nog extra erbij te nemen.
In het kort: Vlak na de operatie kun je nog niet voldoende voedingsstoffen via voeding binnenkrijgen. Daarnaast is de opname van verschillende voedingsstoffen voor altijd verminderd.
Alles kort samengevat
Een gastric bypass heeft veel voordelen, zoals makkelijker afvallen en het verbeteren van het cholesterolgehalte. Het betekent niet dat alles vanzelf gaat. Om gezond en verantwoord af te vallen, is het belangrijk om je aan de richtlijnen te houden, zoals voldoende eiwitten eten en kleinere porties over de dag verspreiden.
Door de omleiding van het spijsverteringsstelsel worden bepaalde voedingsstoffen minder goed opgenomen en/of aangemaakt. Dit kan helaas niet voldoende worden aangevuld met voeding, waardoor het belangrijk is om levenslang een vitamine- en mineralensupplement te slikken.
Er zijn speciale multivitamine- en mineralensupplementen voor na een gastric bypass, met precies de juiste hoeveelheden.
